Kerkgebouw

Het gebouw

Het oorspronkelijke kerkgebouw is 11 maart 1867 in vlammen opgegaan. De toren overleefde de brand. Een nieuw kerkgebouw was in 1869 weer gereed voor gebruik.

Bij restauratie van de toren in de Tweede Wereldoorlog bleek dat de fundering aangetast was: door het verlagen van het zomerpeil van het grondwater waren alle koppen van de heipalen verteerd. Hierdoor ging het kerkgebouw aan de zuidzijde ernstig verzakken.

De kerkvoogdij had op dat moment verschillende opties: het aanbrengen van een nieuwe fundering en het optrekken van de zuidzijde of het slopen van het volledige gebouw en het plaatsen van een nieuw kerkgebouw. Op 7 november 1946 besloten de kerkvoogden tot het laatste. Voor de herbouw inclusief een nieuw inventaris was 180.000 gulden begroot. Voor 113.870 gulden kregen gebr. Huisman en gebr. Den Hoed de bouw gegund. Op zondag 28 september 1947 was de laatste gewone eredienst en werd de Bijbel op de kansel gesloten. Bijna twee jaar lang kwam de gemeente voor de erediensten samen in een noodgebouw op het schoolplein van de openbare school op de locatie van de huidige Torenstraat. Ds. H. van Ewijck legde als plaatselijke predikant op 25 juni 1948 de eerste steen en op 1 juli 1949 nam de gemeente de herbouwde kerk in gebruik.
In het huidige gebouw is, na uitbreiding op de galerij, voor ongeveer 450 personen plaats in de banken en 50 op de stoelen.
 

De toren

De 45 meter hoge toren is gebouwd in 1501 in laatgotische stijl. De toren is een rijksmonument. De gemeente Krimpenerwaard is eigenaar van de toren.

Voor de restauratie in 1941-1945 stond de toren maar liefst 1,15 meter uit het lood. Tijdens deze zeer noodzakelijke restauratie kwam door het onderpulsen van de toren beweging in het gevaarte. De geschiedenis vermeldt dat het gevaar dreigde dat de toren in rechte stand zou komen en het kerkgebouw mee zou trekken. Dit gevaar kon men voorkomen. De toren staat nu nog 85 centimeter uit het lood.  
      
In de toren is een 900 kg zware luidklok opgehangen. In de oorlogsjaren 1940-1945 is de vorige klok op last van de Duitsers weggehaald. De huidige klok is na de oorlog in Heiligerlee gegoten. Hierop is de volgende inscriptie aangebracht: "D'oude viel door 's boozen macht. Ik houde stand door Christus' kracht".
 

Het orgel

In 1875 besloot de Kerkvoogdij een orgel aan te schaffen om de gemeentezang te ondersteunen. Hermannus Gerhardus Holtgräve uit Deventer kreeg de opdracht gegund. In 1878 voer een zeilschip met het nieuwe orgel naar Gouda en daarna ging het orgel per trekschuit naar Stolwijk. Bij de herbouw in 1947 werd het orgel tijdelijk opgeslagen op een hooizolder in Schoonouwen. 1949 is het instrument met enkele aanpassingen weer in het nieuwe gebouw geplaatst.

In de jaren 80 van de twintigste eeuw vertoonde het instrument zoveel gebreken, dat de kerkvoogden besloten tot een algehele restauratie. De firma Flentrop uit Zaandam voerde dit uit en breidde het orgel uit met een zelfstandig pedaal. Holtgräve gaf het orgel een geheel eigen karakter, dat na de restauratie weer in oorspronkelijke staat is hersteld. In die zin mag het orgel als begeleidingsinstrument voor de gemeentezang weer volledig ten dienste staan aan het verkondigen van Gods lof.          
 

Het interieur

Soberheid en waardigheid kenmerken de kerk. Het gedempte licht dat door de ramen valt, geeft het geheel een zeer stemmig karakter.

Het koor heeft drie grote gebrandschilderde ramen, ontworpen en gemaakt door Marius Richters (1878-1955). Hij heeft andere bekende ramen geschilderd, bijvoorbeeld die voor de Zuiderkerk van Rotterdam. De drie ramen horen bij elkaar:
  • Het linker raam toont een priester in zijn ambt. Hij is innerlijk bewogen over de mensen om hem heen en ziet zelf op het Lam, Dat de zonden van de wereld gedragen heeft. Onder in het raam is links de man te zien, die de akker bewerkt ‘in het zweet zijns aanschijns’ en rechts de vrouw als moeder: ‘met smart zult gij kinderen baren’. De hemel overkoepelt hen beiden;
  • Het middenraam toont de uitstorting van de Heilige Geest. Beneden in het raam is een afbeelding naar aanleiding van Johannes 20:22, waar Jezus tot Zijn discipelen spreekt: "Ontvangt de Heilige Geest";
  • Het rechterraam toont de profeet Jesaja, met afbeeldingen uit de tijd waarin hij leefde. Links en rechts bovenin en rechts onderin staan afbeeldingen van Jesaja 2 over het komende Vrederijk.

Verder zijn er in het koor nog twee kleine ramen te zien. Het linker raam bevat oudtestamentische voorstellingen:
  • Linksboven: Abraham in zijn beproeving zijn zoon Izaäk te offeren;
  • Rechtsboven: Jacob strijdend met de engel aan de Jabbok;
  • Linksonder: Job met zijn vrienden;
  • Rechtsonder: koning David met zijn harp.

Het rechter zijraam bevat de afbeeldingen van de vier evangelisten, van linksboven naar rechtsonder in de volgorde waarin de boeken in het Nieuwe Testament staan: Mattheus, Markus, Lukas en Johannes. Dit raam is destijds aangeboden door de jeugd van Stolwijk.

De kansel in de kerk dateert uit 1948. Op de vijf panelen van de zeshoekige kansel is de geschiedenis van de verloren zoon afgebeeld. Onder de kanselbijbel, aan de onderkant van de lessenaar, is een arend uitgesneden. Deze draagt als het ware het Woord de gemeente in.
terug