Meditatie Kerkklok 16-2019

Jezus onze Heer was een jood. Want hij had een joodse moeder, Mirjam, die we dankzij het Grieks en Latijn Maria zijn gaan noemen. Maar als haar moeder Anna haar dochter riep om te komen eten, zei ze écht: ‘Mirjam, het eten staat klaar. Kom je?’ En niet: Maria. Jezus was een jood en het heil is uit de joden. Dat weten we in de christelijke kerk. Maar willen we het ook weten? Dat is nog maar de vraag. Want heel vaak, en ook nog eens eeuwen lang, is geprobeerd het Evangelie los te zingen van het Oude Testament, de Hebreeuwse Bijbel. Dat was de Bijbel van Jezus. Daarmee werd hij groot. Zouden wij dan zeggen: ‘Het was goed genoeg voor Jezus maar het is niet goed genoeg voor ons?’ Wat ik hier nu vertel, is de kern van die beroemde brief van Paulus aan de gemeente in Rome. Een gemeente die niet mede door Paulus was gesticht. Het was een joods-christelijke gemeenschap. In aanvang was die nog helemaal joods. Dat is werkelijk boeiend: dat een groepje joden in Rome, vele kilometers van Jeruzalem, de ontdekking doet dat Jezus uit Nazaret de langverwachte Christus is. Later komen daar niet-joden bij. Dat gaf spanningen. Moeten die niet-joden zich laten besnijden? Moeten ze kosher voedsel eten? Moeten ze de sabbat houden? Allemaal van die praktische dingen, die wij misschien niet zo belangrijk vinden, maar die voor joden van levensbelangzijn. God had zelf in zijn Thora verordineerd dat die besnijdenis, het geschikte voedsel en de sabbat er moesten zijn. Het sabbatsgebod staat zelfs uitvoerig in de Tien Geboden. Het zijn heilige plichten, maar Paulus en de joden om hem heen gaven ze op om de heidenen voor Christus te winnen. Kom daar in Nederland eens om! Wat een gedoe hebben we soms om een stap naar buiten, naar niet gelovigen of anders gelovigen te zetten. Dat proberen ze met allerlei organisaties, zoals Youth for Christ en met Hour of Power nu juist anders te doen. Daarmee willen ze een gebaar maken, naar iedereen, wat voor achtergrond die persoon ook heeft. Dat is ook een vorm van gemeenteopbouw. Maar zo kun je ook in je eigen gemeente, in je eigen dorp, elke zondag vieren dat God niet een God is van een dorp, land of richting, maar van de wereld. Ik kom weer terug bij Paulus en zijn indrukwekkende brief. Hij schreef die in Korinte, op zijn derde zendingsreis. Kern daarvan is hoofdstuk 9-11: over Israël. Het is bijzonder met hoeveel liefde Paulus eerst over Christus schrijft: met ‘Niets kan ons van scheiden van de liefde van God, die er is in Christus Jezus, onze Heer’ besluit hij hoofdstuk 8. Om vervolgens in hoofdstuk 9 meteen met grote liefde over zijn eigen volk te schrijven, over Israël. Hij ziet ze uit elkaar groeien. En die scheuring is ook een scheur in zijn eigen hart. Hij wil de kerk en Israël bij elkaar houden. Israël heeft een plek in de wereld van God. Het is Gods eerste liefde en we weten allemaal dat je je eerste liefde nooit vergeten kunt. Maar hoe moet dat nu? Als ik het allemaal goed begrijp is dat een geheim tussen God en zijn volk. God laat zijn volk niet los. De kerk heeft Israël wel losgelaten en is haar eigen weg gegaan. Gelukkig zijn er veel nieuwe hoopgevende contacten. De gemeente waaraan Paulus zijn beroemde brief richt, die van Rome, woonde in een soort keizerlijk open lucht museum. Dat is het nog steeds. Je komt er ogen te kort. Je kunt er dagenlang dwalen zonder op plekken met je gedachten in herhaling te vervallen. Alleen al de kerken zouden een reis waard zijn. Er komen miljoenen toeristen om de culturele uitspattingen uit het verleden te bewonderen. Er komen er nog veel meer als pelgrim. Zoals Paulus er als een pelgrim wilde komen. Hij wilde niet alleen wat brengen, hij wilde er ook wat halen: de liefde van God die tastbaar geworden was in de gemeente. Dat kan nog steeds. Paus Franciscus heeft gevraagd de smartphones in de zak te houden en geen plaatjes meer van hem te maken, als hij in gebed is. Hij riep op vooral mee te bidden. Want Rome ademt niet alleen het verleden, het ademt vooral de toekomst. En dat maakt veel goed. Het compenseert ook die Amerikaanse mevrouw die na een bezoek aan de Sixtijnse Kapel (in haar idee ‘the Sixteenth Chapel ) vroeg waar de ‘Seventeenth Chapel’ zich bevond. Die zeventiende kapel had ze niet kunnen vinden. Maar misschien wordt dan weer van belang wat diezelfde Paulus in die andere grote stad, in Athene, zei: ‘God woont niet in met de hand gemaakte tempels, maar in Christus, en zo in ieder van ons.’ Mooier bouwwerk is er niet. Daar houden we het op! Ds Piet van Midden